Gołąb siniak (Columba oenas)

Siniak, gołąb siniak (Columba oenas) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny gołębiowatych (Columbidae).

Występowanie

Zamieszkuje strefę umiarkowaną Europy od Wielkiej Brytanii i Irlandii po zachodnią Syberię, oprócz północnych rejonów i Grecji. Poza tym zasiedla zachodnią Syberię, środkowo-zachodnią Azję oraz północno-zachodnią Afrykę i północny Iran. W Turkmenii występuje jeden izolowany podgatunek. Przeloty III – IV i IX – X. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego.
W Polsce siniak występuje w całej niżowej części kraju, również w górskich lasach do 1 200 m n.p.m., choć nierównomiernie. Jest bardzo nielicznym lub nielicznym ptakiem lęgowym. Gołębie z Europy Środkowej i Północnej zimą wędrują do północno-zachodniej Francji i Hiszpanii, ale zdarza się im zimować też w wyższych szerokościach geograficznych. W naszej części Europy na zimę pozostają pojedyncze osobniki tylko w okolicach o łagodniejszym klimacie.

Cechy gatunku

To najmniejszy europejski gołąb. Upierzenie głównie sino-popielate (wierzch i grzbiet szyi), jaśniejsze na skrzydłach i kuprze. Na bokach szyi zielone metaliczne plamy (czasem z czerwonym odcieniem). Gardło, przód szyi i górna część piersi fioletoworóżowe. Na tylnej krawędzi skrzydeł krótkie czarne paski, 2 paski tegoż koloru również na wewnętrznej ich stronie. Lata szybko uderzając skrzydłami. Przednia część dzioba jest żółta, nogi bladoróżowe, a tęczówki oczu brązowożółte. Młode gołębie nie mają na szyi metalicznego połysku. Prowadzi skryty tryb życia, słyszany jest przede wszystkim wiosną przez monotonne gruchanie.
Siniak nie ma białego kupra, wierzchu i grzbietu szyi, w przeciwieństwie do gołębia skalnego i jego udomowionych odmian (pomylenie tych dwóch gatunków w Europie możliwe jest jednak tylko nad Morzem Śródziemnym, gdzie oba gatunki gniazdują). Na całym Starym Kontynencie powszechne są jednak półdzikie populacje gołębia miejskiego, które mogą przybierać podobne do siniaka upierzenie. Te jednak trzymają się głównie miast, gdzie się lęgną i tylko w czasie szukania pokarmu zalatują na otwarte tereny. Tam też żeruje siniak i tam najczęściej jest mylony z gołębiem miejskim. Oba bowiem mają te same rozmiary. W odróżnieniu do grzywacza jest dużo mniejszy i ma krótszy ogon, nie ma białych znaków na skrzydłach. Nigdy nie występuje biała plama na bokach szyi i na wierzchu skrzydeł, co jest typowe dla grzywacza. Identyfikację utrudnia czasami mieszanie się stad z grzywaczami.
Nie ma charakterystycznych elementów, które mogłyby towarzyszyć jego sylwetce w locie.

Wymiary średnie

Długość ciała: ok. 33 cm
Rozpiętość skrzydeł: ok. 67 cm
Masa ciała: ok. 250-300 g

Głos

Siniaki przylatują na legowiska wczesną wiosną. Można wtedy usłyszeć ich specyficzne pohukiwania “huhuu”, którymi samce wabią samice. Jest to też sposób oznaczenia swojego terytorium.

Siedliska

Lasy liściaste i mieszane z dziuplastymi drzewami, ale gniazdować może też w rozległych parkach. Preferuje stare buczyny i bory ze starymi drzewami. Unika bezleśnych przestrzeni. Lęgnie się również w zadrzewieniach śródpolnych, w parkach i sadach, czasem nawet w obrębie miast. Najchętniej jednak przebywa w koronach potężnych buków.

Okres lęgowy

Pomiędzy marcem a sierpniem wyprowadza dwa do trzech lęgów.

Gniazdo

Jako jedyny gołębiowaty w Europie gnieździ się w dziuplach starych i wypróchniałych drzew (w Środkowej Europie głównie po dzięciołach czarnych) lub w skrzynce lęgowej, na obrzeżach starych drzewostanów. Dziupla jest wyścielona źdźbłami traw, mchu i chaotycznie ułożonymi miękkimi gałązkami. Populacje występujące na wybrzeżach miejsca lęgowe mają ulokowane na ziemi lub w norach na wydmach.

Jaja

Znosi 3 białe eliptycznego kształtu jaja składane na samo dno komory w dziupli. Wokół gniazda samiec wykonuje charakterystyczne gruchanie, składające się z jednej strofy i wielokrotnie powtarzane.

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są okres 16–18 dni przez obydwoje rodziców. Przez około 10 dni pisklęta karmione są przez rodziców kaszowatą wydzieliną z wola, tzw. mleczkiem. W papce z czasem pojawiają się coraz liczniej nasiona roślin polnych i leśnych. Przed wyleceniem młodych z dziupli rodzice dają im już wyłącznie nasiona rozmiękczane w ich wolach. Pisklęta, rzekome gniazdowniki, opuszczają gniazdo po około 3-4 tygodniach. W tym momencie matka siada na ponownie złożonych jajach, a podrośnięte młode dokarmia jedynie samiec.

Pożywienie

Dominuje pokarm roślinny – nasiona ziół, trawy, pączki, zielone części roślin, liście, kwiaty, gorczyca, groch, buczyna, żołędzie, bukiew i małe owoce zbierane głównie na ziemi. Zdarza się, że łapie małe bezkręgowce.

Ochrona

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.